Miłosz Oskar Władysław

Francuski poeta, mistyk i dramaturg litewskiego pochodzenia, pierwszy przedstawiciel niepodległej Litwy we Francji, krewny Czesława Miłosza. Oskar Miłosz urodził się w Czerei, w powiecie sieńskim, w guberni mohylewskiej, na terenie dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego , którego ziemie znajdowały się wówczas pod rosyjskim zaborem (dzisieajsza teren Białoruśsi). Był synem polsko-litewskiego szlachcica Władysława Miłosza (ur. 1838) oraz żydówki Miriam Rosenthal (ur. 1858), pochodzącej z Warszawy córki nauczyciela języka hebrajskiego. Był wnukiem, Od strony ojca , był wnukiem włoskiej śpiewaczki Natalii Tassistro.

W 1886 r. w kościele św. Aleksandra w Warszawie przyjął chrzest równocześnie z Pierwszą Kkomunią w 1886 r., w kościele św. Alek­sandra w Warszawie. W 1889 r., w wieku dwunastu 12 lat, został wysłany przez rodziców do Paryża, do internatu liceum Jeanson-de-Sailly w Paryżu. Następnie przebywał w domu pedagoga Maurice’a Petita. W latach 1896–1899 studiował na École du Louvre i École Spéciale des Langues Orientales, gdzie pod kierunkiem profesora Eugène Ledraina, nauczył się hebrajskiego; znał także grekę. Zajmował się starożytnym Egiptem, Asyrią i Izraelem. W 1899 r. ukazał się jego pierwszy tom wierszy „Le Poème de Décadences”. W 1904 r. ukończył przekład na język francuski ballad „Lilie" Mickiewicza i tomu wier­szy po polsku. Znał kilka języków, obok języka polskiego i francuskiego władał m.in. angielskim, niemieckim i rosyjskim.  Dużo podróżował, odwiedził m.in.: Anglię, Niemcy, Włochy, Austrię, Polskę, Hiszpanię, północną Afrykę Północną i Litwę. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich. Podczas W trakcie I wojny światowej, w 1916 r., został przydzielony do rosyjskich oddziałów we Francji, pełnił funkcję oficera prasowego w Biurze Studiów Dyplomatycznym w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Francji, w Departamencie Europy Wschodniej, tym samym znajdując się w centrum międzynarodowej dyplomacji. Po wojnie wybrał litewską tożsamość narodową, pomimo nieznajomości języka litewskiego, będąc wiernym patriotyzmowi ojczyzny lokalnej. Podjął działania na rzecz powstania niepodległego państwa litewskiego. We wstępie do wydawanego po francusku pisma „L’Affranchi”, pisał, „że „głośna deklaracja o prawie samostanowienia narodów Wilsona powinna być stosowana i dla Litwy – starożytnego, twórczego narodu litewskiego, który w przeszłości utworzył wielkie i potężne państwo, rozdarte z winy nieżyczliwych sąsiadów. Idea państwowości nadal żywa jest w narodzie i obecnie jest czas i możliwość jej odbudowy”¹. Starał się umocnić pozycję Litwy na Zachodzie, m.in. występował z odczytem na we Francuskim Towarzystwie Geograficznym w 1919 roku. W tym samym roku był wszedł w skład członkiem litewskiej delegacji Litwy na konferencji pokojowej, następnie był przedstawicielem dyplomatycznym Litwy przy rządzie Francji. Brał udział w międzynarodowych konferencjach Ligii Narodów w Brukseli i Genui jako przedstawiciel Litwy. W Lidze Narodów działał na rzecz sprawy Kłajpedy i prawa Litwy do Wilna. Był również zwolennikiem federacji litewsko-łotewskiej. Jego polityczne przemowy i artykuły znalazły się w „La Revue Baltique” oraz „L’Alliance des Etats Baltiques” (1919). Prowadził również prace nad odtworzeniem w języku francuskim dawnych pieśni litewskich „Dainos” (1928) oraz baśni: (Contes et fabliaux de la vieille Lituanie” (1930), „Contes Lithuanians de la Mere L’Oye” (1933). Odwoływał się w W swoich przemówieniach odwoływał się do historii szlachty litewskiej, za sprawą czego dążył do utrwalenia pozytywnego obrazu Litwinów. Do 1938 r. był doradcą w poselstwie litewskim w Paryżu. Został odznaczony Legią Honorową, tytułem doktora honoris causa wydziału teologiczno-filozoficznego Uniwersytetu w Kownie. Na emeryturze przebywał w Fontainebleau, gdzie zmarł nagle nagle 2 marca 1939 r.

 

1. Cyt. za Z. Ponarski, Wokół Oskara Miłosza: Paryż – Kowno – Wilno., Paryskie życie. Towarzystwo Artystów, „Znad Wilii” 2012, nr 3 (51), 2012, s. 39.

 

Literatura:

 

Lebois André,. Les Poèmes de Milosz (Pour le 20e anniversaire de sa mort),. In: „Littératures” 1959, 7 février 19.

 

Ponarski Zenowiusz, Wokół Oskara Miłosza: Paryż – Kowno – Wilno., Paryskie życie. Towarzystwo Artystów, „Znad Wilii”, nr 3 (51), 2012.

 

Miłosz Czesław, Historie ludzkie. Pierwodruki (1983–-2006), „Zeszyty Literackie”, nr 5, Warszawa 2007.

 

Czyża Agnieszka, Emigrant o emigrantach. Oskara Miłosza i Josifa Brodskiego portrety bez skazy, „Porównania” 2012, 10, 2012, Vol.  X.

 

Kaźmierczyk Zbigniew, O. W. M. wśród Przewodników Miłosza na Emigracji, „Česlovo Milošo Skaitymai” 2011, Kowno 2011, zeszyt 4.

 

Stankowska Agata, Litwa i tożsamość. Miłosz i Miłosz o potrzebie „określonego miejsca na ziemi”, „Porównania” 2013, 12, 2013, tT. XII.

 

Bernacki Marek, Czeladnik i mistrz: Czesława Miłosza spotkania z Oskarem Władysławem Miłoszem, „Postscriptum Polonistyczne” 2012, nr 2 (/8) (201.

 

Zmysł hierarchii. Rozmowa z Czesławem Miłoszem, w: „Przekrój” 2002, nr 4 (/2953).

Źródłó wykorzystanej fotografii: wikimedia.org

Opracowała dr Anna Wilk-Zielinska